แม้ว่าร่างกายของผู้ชายจะผลิตอสุจิที่มีชีวิตได้เพียงพอ แต่บางครั้งปัจจัยและสภาวะบางอย่างมีผลกระทบต่อการเคลื่อนย้ายของอสุจิซึ่งอสุจิที่เคลื่อนไหวช้าเกินไป หรือ ไม่เคลื่อนไหว ก็จะตายก่อนที่จะพบกับไข่ บางครั้งน้ำหล่อเลี้ยงอสุจิ อาจจะเหนียวเกินไปทำให้อสุจิเคลื่อนไหวได้ไม่ดี จากปัญหาที่กล่าวมามีสภาวะต่าง ๆ ที่ส่งผลต่อการมีบุตรยากของผู้ชาย ดังต่อไปนี้
สภาวะที่มีผลต่อการเดินทางของเชื้ออสุจิ
การที่เชื้ออสุจิไม่สามารถเดินทางจากลูกอัณฑะออกมาข้างนอกได้เป็นสาเหตุประมาณ 10 – 20% ของภาวะมีบุตรยากที่เกิดจากฝ่ายชายสาเหตุที่ปิดกั้นการเดินทางของเชื้ออสุจิอาจเกิดจากการอุดตันของท่อนำอสุจิจากการทำหมันชาย คือ การตัดท่อนำอสุจิของฝ่ายชายนั่นเอง
ผู้ชายหลายคนที่มีปัญหาเรื่องพันธุกรรม เช่น Cystic Fibrosis จะไม่มีท่อนำอสุจิ ทำให้มีบุตรยากแต่กำเนิด แต่ยังสามารถผลิตอสุจิได้ผู้ชายบางคนมีปัญหาเรื่องการแข็งตัวองคชาติ ซึ่งทำให้มีปัญหาต่อการมีเพศสัมพันธุ์ หรือ มีภาวะที่เรียกว่าการไหลย้อนกลับขึ้นไปของเชื้ออสุจิเข้าไปสู่กระเพาะปัสสาวะ ซึ่งอาจเกิดจากการใช้ยาบางชนิด
การรักษาภาวะนี้ สำหรับบางคนหากเกิดจากการทำหมันชายมาก่อน อาจจะแก้ไขโดยการผ่าตัดแก้หมัน แต่ผู้ที่อยากมีลูกและมีบุตรยากที่เกิดจากการเดินทางเชื้ออสุจิ มักจะต้องทำเด็กหลอดแก้ว (IVF) หรือ ทำอิ๊กซี่ (ICSI) ร่วมกับการทำผ่าตัดหาเชื้ออสุจิ PESA/TESE
สภาวะที่มีผลต่อการสร้างเชื้ออสุจิ
มีหลายหัวข้อที่มีผลต่อการสร้างเชื้ออสุจิที่ลูกอัณฑะซึ่งสภาวะนี้นำไปสู่ความผิดปกติของรูปร่าง หรือ จำนวนเชื้ออสุจิ ดังต่อไปนี้
- ความผิดปกติของโครโมโซม
- เบาหวาน
- ฮอร์โมนน้ำนม (Prolactin) สูงมากกว่าปกติ ซึ่งฮอร์โมนนี้ผลิตมาจากต่อมใต้สมอง
- การบาดเจ็บลูกอัณฑะ
- การไม่ตอบสนองต่อฮอร์โมนเพศชาย (Androgen and Testosterone)
- การบวมของลูกอัณฑะที่เกิดจากการอักเสบติดเชื้อ
- Klinefelter Syndrome
- ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์
- ลูกอัณฑะไม่เคลื่อนตัวลงมาที่ถุงอัณฑะ
- เส้นเลือดขอดบริเวณถุงอัณฑะ ทำให้รบกวนเลือดที่มาเลี้ยงลูกอัณฑะ และทำให้อุณหภูมิของลูกอัณฑะเพิ่มขึ้น ซึ่งเป็นผลเสียต่อการผลิตเชื้ออสุจิ โดยภาวะนี้พบได้ประมาณ 40% ของผู้ชายที่มีปัญหามีบุตรยาก
นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่นที่มีผลกระทบ คือ วิถีชีวิต สิ่งแวดล้อม และอายุฝ่ายชาย ซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อภาวะมีบุตรยากจากฝ่ายชายได้เช่นกันผู้ที่มีอยากมีลูกและมีบุตรยากที่เกิดจากการสร้างเชื้ออสุจิมีปัญหา การรักษาส่วนใหญ่ต้องทำเด็กหลอดแก้ว (IVF) หรือ อิ๊กซี่ (ICSI) โดยอาจจะต้องทำการผ่าตัดหาเชื้ออสุจิ PESA/TESE ร่วมด้วย
