เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) เป็นภาวะทางการแพทย์ที่เกิดขึ้นเมื่อเนื้อเยื่อที่มีลักษณะเหมือนเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญเติบโตอยู่นอกโพรงมดลูก เช่น ที่รังไข่ ท่อนำไข่ พื้นที่ในอุ้งเชิงกราน หรือในบางกรณีอาจพบในส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย เช่น กระเพาะปัสสาวะ หรือแม้แต่ในปอด
เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) เป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญของ ภาวะมีบุตรยาก (Infertility) โดยประมาณ 30-50% ของผู้ที่มีภาวะนี้จะประสบปัญหาการตั้งครรภ์ยาก
สาเหตุที่ทำให้มีบุตรยาก
- การอักเสบและการสร้างพังผืดในอุ้งเชิงกราน:
- เนื้อเยื่อที่เจริญผิดที่กระตุ้นให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง ส่งผลให้เกิดพังผืดในอุ้งเชิงกรานหรือรอบ ๆ ท่อนำไข่ และรังไข่
- พังผืดอาจทำให้ท่อนำไข่ตัน หรือจำกัดการเคลื่อนตัวของไข่ไปยังมดลูก
- รบกวนการตกไข่:
- การอักเสบหรือความเสียหายในรังไข่อาจทำให้การตกไข่ผิดปกติ หรือมีจำนวนไข่ลดลง
- คุณภาพของไข่ลดลง:
- ภาวะนี้อาจส่งผลต่อคุณภาพของไข่ในรังไข่ โดยเฉพาะในผู้ที่มีซีสต์เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ในรังไข่ (Endometrioma หรือ Chocolate Cyst)
- ปัญหาในเยื่อบุโพรงมดลูก:
- เยื่อบุโพรงมดลูกอาจไม่เหมาะสมต่อการฝังตัวของตัวอ่อน ทำให้การตั้งครรภ์ยากขึ้น
- ภูมิคุ้มกันที่ผิดปกติ:
- ภาวะนี้อาจส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ร่างกายมองตัวอ่อนเป็นสิ่งแปลกปลอมและไม่สามารถตั้งครรภ์ได้
อาการ
- ปวดประจำเดือนรุนแรง (Dysmenorrhea)
- ปวดเรื้อรังในอุ้งเชิงกราน (Pelvic pain)
- มีปัญหาด้านการตั้งครรภ์ (ภาวะมีบุตรยาก)
- ปวดระหว่างการมีเพศสัมพันธ์
- ปวดขณะปัสสาวะหรือขับถ่ายในช่วงมีประจำเดือน
- เลือดประจำเดือนมากหรือผิดปกติ
อาการอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล โดยบางคนอาจไม่มีอาการแสดงเลย
การตรวจวินิจฉัยและประเมินการมีบุตรยาก
- การตรวจประวัติและร่างกาย: เพื่อหาสัญญาณของภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ เช่น ปวดเรื้อรังหรือพังผืด
- การส่องกล้องตรวจช่องท้อง (Laparoscopy): เป็นวิธีที่แม่นยำที่สุดในการยืนยันภาวะนี้และประเมินความรุนแรง
- การประเมินท่อนำไข่: เช่น Hysterosalpingography (HSG) เพื่อตรวจว่าท่อนำไข่ตันหรือไม่
แนวทางการรักษาเพื่อตั้งครรภ์
- การรักษาด้วยยา:
- ในกรณีที่ยังมีอาการไม่รุนแรง อาจใช้ยาฮอร์โมนเพื่อควบคุมอาการก่อนการวางแผนตั้งครรภ์
- อย่างไรก็ตาม ยาฮอร์โมนบางชนิด เช่น GnRH agonists จะระงับการตกไข่ชั่วคราว ซึ่งไม่เหมาะสำหรับผู้ที่กำลังพยายามตั้งครรภ์
- การผ่าตัด:
- การผ่าตัดส่องกล้อง (Laparoscopic surgery) เพื่อกำจัดเนื้อเยื่อที่ผิดปกติและพังผืดในอุ้งเชิงกราน ช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์
- การใช้เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ (ART):
- การกระตุ้นรังไข่ (Ovulation induction): เพื่อเพิ่มโอกาสตกไข่
- การฉีดเชื้ออสุจิเข้าสู่โพรงมดลูก (IUI): ใช้ในกรณีที่ท่อนำไข่ยังทำงานได้
- การทำเด็กหลอดแก้ว (IVF): เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพสูงที่สุด โดยเหมาะสำหรับผู้ที่ท่อนำไข่เสียหายหรือเคยผ่าตัดแล้วไม่ประสบความสำเร็จ
- การดูแลสุขภาพทั่วไป:
- การลดน้ำหนักในกรณีที่น้ำหนักเกิน
- การลดความเครียดและหลีกเลี่ยงการอักเสบ เช่น การปรับอาหารและออกกำลังกาย
โอกาสตั้งครรภ์
- ผู้ที่มีภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่รุนแรง (ระยะ 3-4) มีโอกาสตั้งครรภ์ตามธรรมชาติน้อยลง แต่การผ่าตัดร่วมกับการทำเด็กหลอดแก้วจะเพิ่มโอกาสได้มาก
- หากได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม ผู้ป่วยหลายรายสามารถตั้งครรภ์ได้สำเร็จ
หากคุณกำลังเผชิญกับปัญหาการตั้งครรภ์ ควรปรึกษาสูติแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการมีบุตร เพื่อประเมินแนวทางที่เหมาะสมกับภาวะของคุณค่ะ
นัดหมายปรึกษาแพทย์
iBaby Fertility & Genetic Center
ชั้น 11 อาคารแอทธินี ทาวเวอร์
จันทร์ – เสาร์ เวลา 8.00 – 16.00 น.
สอบถามเพิ่มเติม
Tel : +6621688640
Tel : +6621688641
Tel : +6621688642
Tel : +6621688643
Mail : info@iBabyFertility.com
Line : @iBaby
